Wat zijn kwallen?
Kwallen zijn ongewervelde holtedieren die voor 95% uit water bestaan. Kwallen kunnen zelf niet zwemmen en drijven mee met de stroming. Ze kunnen hun lichaam zodanig samentrekken dat een efficiënte voortbeweging ontstaat, maar ze kunnen nooit tegen de stroom in bewegen. Kwallen hebben tentakels die steken en gif in de bloedbaan kunnen injecteren. Wanneer kwallen mensen steken geeft dat een jeukend en branderig gevoel, dat vergelijkbaar is met een steek van een brandnetel. Vandaar dat kwallen ook wel neteldieren worden genoemd.
Wanneer spoelen kwallen aan?
Kwallen spoelen aan wanneer er sprake is van oostenwind. Bij een oostenwind blaast de wind de bovenste laag water land afwaarts, waardoor de onderstroom landinwaarts gaat. Door de dusdanige sterke stroming worden de kwallen meegezogen waardoor ze aanspoelen op het strand.
Zijn kwallen gevaarlijk?
In de Nederlandse Noordzee komen oorkwallen, blauwe haarkwallen, rode haarkwallen, kompaskwallen en zeepaddenstoel kwallen voor. Noordzee kwallen zijn in principe ongevaarlijk voor de mens, tenzij er sprake is van een allergie. Alle kwallen hebben tentakels, waarbij sommige door de huid heen kunnen dringen. De tentakels van de oorkwallen en de zeepaddenstoel kwallen kunnen niet door de menselijke huid heendringen. De tentakels van de blauwe en rode haarkwallen en de kompaskwallen dringen wel door de menselijke huid heen, waardoor ze hun slachtoffer gemeen kunnen steken. In de tropische wateren van Australië, Zuid-Oost Azië en Oceanië bestaan echter wel gevaarlijke kwalvarianten. Wanneer u gaat zwemmen in deze tropische zeeën is het belangrijk om vooraf inlichtingen in te winnen over het zwemwater van de stranden. Er zijn namelijk een aantal omstandigheden die ideaal zijn voor bijvoorbeeld kubuskwallen (box yelly fish), ook wel doodskwallen genoemd, waarvan een steek fataal kan zijn.
Symptomen kwallensteek
Lokale reacties op de plek van de kwallensteek:
- Jeuk;
- Pijn, stekend of branderig;
- Roodheid van de huid;
- Soms blaren.
Ernstige reacties bij giftige kwallen:
- Benauwdheid, ademhalingsproblemen;
- Zwelling van de luchtwegen;
- Luchtwegen- en ademhalingsproblemen;
- Circulatie-, bewustzijn- en lichaamstemperatuur problemen;
- Een ernstige allergische reactie op een lichaamsvreemde stof.
Wanneer steken kwallen?
Kwallen steken wanneer u in aanraking komt met de tentakels. Kwallen kunnen zowel in het water steken als wanneer ze aangespoeld zijn op het strand. Kijk daarom altijd goed waar u loopt wanneer er kwallen op het strand liggen.
Bij doorzichtige en kleurloze kwallen zonder lange tentakels, bestaat er een goede kans dat de kwallensoort niet steekt. Let op dit is een richtlijn, er kunnen uitzonderingen zijn!
Kwallen steken behandelen
Bent u toch in aanraking geweest met een kwal, behandel de steek dan als volgt:
- Blijf meteen van de plek af, op de huid achtergebleven neteldeeltjes kunnen nog steeds gif afscheiden. Dus niet wrijven of krabben.
- Schraap eventuele (resten van) tentakels in de huid voorzichtig van de huid met bijvoorbeeld de zijkant van de Tekenkaart uit de HeltiQ Steken & Beten Set.
- Spoel de huid met ruim zout water.
- Dompel vervolgens de plek onder in heet water. Gebruik water dat zo heet is als het slachtoffer verdragen kan. Geen heet water aanwezig? Gebruik dan de warme toepassing van HeltiQ Koud/Warm Kompres.
- Wees voorzichtig met het gebruik van azijn bij een kwallensteek aan de Nederlandse kust. Het gebruik van azijn is gebaseerd op Australisch onderzoek en kan daar levensreddend werken bij de levensgevaarlijke kwallen die daar voorkomen. De (haar)kwallen aan de Nederlandse kust reageren op azijn contraproductief: de netelcellen ontladen juist waardoor het gif vrijkomt en klachten veroorzaakt.
- Gebruik de HeltiQ Na de Steek Pen (geschikt voor kinderen vanaf 6 maanden en volwassenen) voor het verminderen van de jeuk.
Kwallensteken kun je melden via een landelijk meldpunt kwallenradar.nl
Let op! Niet spoelen met zoet water, dit activeert de netelcellen!
